Je kind is overstuur, erg moe of heeft gewoon z’n dag niet. Je zet een filmpje aan op de tablet en denkt zo, ga maar even rustig worden.
Herkenbaar?
Schermtijd wordt vaak gebruikt met het idee dat kinderen dan even rustig kunnen worden. Maar hoewel je kind misschien rustig oogt terwijl hij naar het filmpje kijkt is het twijfelachtig of hij op deze manier echt kalmeert. Schermtijd zorgt voor tijdelijke afleiding van gevoelens. In plaats van ermee omgaan is er sprake van vermijding of ontwijking.
In de vroege kindertijd vindt er veel ontwikkeling plaats met betrekking tot emoties [1]. Uit onderzoek over emotieregulatie blijkt dat kinderen dit in de eerste plaats leren via hun ouders. Bijvoorbeeld door te observeren hoe hun ouders emoties reguleren en via opvoedtechnieken die ouders toepassen [2].
Op basis van de bestaande kennis over het onderdrukken van emoties is het vermoeden dat emoties vermijden door middel van smartphones negatieve heeft op de lange termijn [2]. Vermijding haalt op de korte termijn weliswaar de intensiteit van de emoties af, maar op lange termijn versterkt het de emoties en gedachten juist [2].
Omdat smartphone en andere devices echter zo succesvol zijn in het op korte termijn extern reguleren van emoties worden ouders niet aangemoedigd om hun kinderen alternatieve manieren van zelfregulatie te leren [1,2].
Samengevat:
Het frequent gebruik van digitale devices (smartphones, tablets et cetera) om kinderen te kalmeren kan dus in de weg staan van het leren van meer adaptieve (passende) zelfregulatie vaardigheden. Er zijn uiteraard situaties te bedenken waarbij afleiding (al dan niet via schermtijd) zinvol kan zijn. Denk bijvoorbeeld aan een medische ingreep.
Schermtijd alternatieven om rustig te worden
Kinderen verwerken de dag via spel. Na een drukke dag is het erg fijn om met de handen bezig te zijn om alle prikkels te verwerken. Sensorisch materiaal zoals (kinetisch) zand, klei, speelrijst, scheerschuim of water is hier uitermate geschikt voor.
Flink actief bewegen is ook een goed alternatief. Uit school lekker buiten fietsen, klimmen op het klimrek, voetballen of simpelweg een paar rondjes rennen: beweging reguleert ons hele systeem! Uit het hoofd, in het lijf zeg ik altijd!
Ten slotte is lezen een goede manier om tot rust te komen. Zelf op een lekker plekje door wat boekjes bladeren of voorgelezen worden door een ouder zijn allebei fijne manieren.
Tips voor de emotieregulatie
Het kan een hele uitdaging zijn om met intense emoties om te gaan. Wat kan je doen om de emotieregulatie van je kind te bevorderen?
- Erken emoties en geef er ruimte voor. Benoem wat je ziet, zoals: ik zie dat je verdrietig bent. Of: ik zie dat je teleurgesteld bent omdat je vriendje niet met je wilde spelen vandaag
- Realiseer je dat jij emoties niet hoeft op te lossen en dat dit ook niet kan. Ruimte geven is vaak al voldoende om de eerste druk eraf te halen.
- Vraag je kind niet om te stoppen met huilen en maak geen opmerkingen zoals: zo erg was het niet of het viel wel mee. Elke ervaring telt en emoties mogen er zijn zelfs al vind jij de situatie overdreven.
- Geef woorden aan emoties om het begrip ervan te vergroten bij je kind. Dit kan je bijvoorbeeld doen door tijdens het voorlezen een personage aan te wijzen en je kind te vragen hoe hij zich zou voelen of welke emotie hij ziet.
- Accepteer dat jonge kinderen ontzettend in ontwikkeling zijn en nog geen controle hebben over hun emoties. Dit is normaal! Je bent geen slechte ouder. Je kind voelt zich juist veilig als het al zijn emoties bij je uit.
- Ga na of er een duidelijke aanleiding was. Bijvoorbeeld een te drukke dag, een bepaalde gebeurtenis of stress voor iets wat komen gaat. Vlak voor vakanties of rondom Sinterklaas tijd zijn beruchte periodes van vermoeidheid en spanning bij kinderen. Maar ook een verjaardag kan spannend zijn.
- Praat zelf neutraal over situaties waarvan je denkt dat ze spannend kunnen zijn. Dit klinkt wat ingewikkeld. Maar bijvoorbeeld als het tijd is om voor het eerst naar school te gaan is er vaak de neiging om te zeggen ‘spannend he, naar school’. Of ‘vind je het spannend om naar zwemles te gaan?’ Allereerst weet je niet of je kind het spannend vind en maak je het op deze manier een ding. De nieuwigheid en onbekendheid van dit soort situaties maakt dat kinderen geen idee hebben wat ze moeten verwachten. Het is dan logisch dat sommigen kinderen het al ontzettend spannend vonden en door het zo te benaderen maak je het dan nog erger. Als je kind het zelf aangeeft kun je dit erkennen door te zeggen je vindt het spannend om naar zwemles/school/de BSO te gaan. Maar benader het liever positief. Wat leuk, vanmiddag voor het eerst zwemles! Heb je er zin in?
Bronnen.
[1]. Coyne, S. M., Reschke, P. J., Stockdale, L., Gale, M., Shawcroft, J., Gentile, D. A., Brown, M., Ashby, S., Siufanua, M., & Ober, M. (2023). Silencing screaming with screens: The longitudinal relationship between media emotion regulation processes and children’s emotional reactivity, emotional knowledge, and empathy. Emotion (Washington, D.C.), 10.1037/emo0001222. Advance online publication. https://doi.org/10.1037/emo0001222
[2]. Roberts, M.Z., Flagg, A.M., & Lin, B. (2022). Context matters: How smartphone (mis)use may disrupt early emotion regulation development. New ideas in psychology, 64, 100919. https://doi.org/10.1016/j.newideapsych.2021.100919
